VIR prof. Willie Esterhuyse (Brieweblad, 29/4) gaan dit nie in hoofsaak om Afrikaner-identiteit nie, maar wel, indien ek hom reg verstaan, om sy aanklag teen Afrikaners se rassisme wat die "saak van Afrikaans beduiwel".
Om alleen te fokus op 'n olifantslurp en verby die res van die groteske dier te kyk, is om doelbewus, volgens 'n eng perspektief, die groter geheel onbeduidend te ag. Die groter saak waarom dit hier gaan, waarvan taal onteenseglik 'n allerbelangrike komponent uitmaak, is by uitstek juis die kwessie van (Afrikaner-)identiteit - 'n debat waaraan hy "nie baie aandag gee nie".
Die begrip "Afrikaner" is 'n uiters komplekse, verweefde begrip, en soveel te meer nog die begrip "Afrikaner-identiteit". Wie ook al hom aan hierdie begrippe wil waag, moet weet dat hy hom nie aan intraparadigmatiese vooroordeel skuldig mag maak nie, maar dat dit eerstehandse kennis "van binne-uit" verg aangaande wie en wat 'n/die Afrikaner is. Eers wanneer hierdie verstrengeld-verweefde begrip betekenisvol en sinvol uitgeklaar is, kan daar tot insigte aangaande die identiteit van 'n/die Afrikaner gekom word.
Dit tref my dat die professor hom uitspreek oor die rassisme van Afrikaners sonder om die diversiteit van hul potensiële identiteitsamestelling in ag te neem. Kan dit wees dat hy met die begrip "Afrikaner" omgaan op 'n simplisties-monistiese en veralgemenende wyse, terwyl dit in wese van 'n kompleks-pluralistiese en nie-veralgemeenbare aard blyk te wees?
Ons kan nie langer volstaan met 'n eng en veralgemenende inhoudgewing aan die begrippe "Afrikaner" en "Afrikaner-identiteit" nie. Diegene wat hulself, histories gesien, eksklusief as Afrikaners beskou het, behoort hulself nou kwalifiserend as Euro-Afrikaners te sien - soos wat die Negers in die VSA na hulself as Afro-Amerikaners verwys, en daarmee te kenne wil gee dat hulle slegs een tipe van Amerikaner verteenwoordig.
Die Euro-Afrikaners, tot wie ek behoort, is slegs één Afrikanertipe. Daar is nog ander tipes (en subtipes) van Afrikaners ook. Die gevolgtrekking waartoe ek kom, is dat daar sprake is van 'n tipologie van Afrikaners waarvan elkeen wag om in eie reg en deur sigself - en nie iemand van buite nie - geïdentifiseer, gekwalifiseer en ingebind te word onder die sambreelterm van "Afrikaner".
Die vraag aan Esterhuyse (teen die agtergrond van so 'n Afrikanertipologie) is: Op wie het sy beskuldiging van rassisme betrekking - op alle Afrikanertipes, sonder uitsondering, of spreek hy eintlik maar net die Euro-Afrikaners aan?
No comments:
Post a Comment