'n Skuif na Engelstaligheid

In sy artikel,  "Aan wie behoort die US en Afrikaans?" (DB,14.10.2005), stel dr. Leopold Scholtz twee kritieke vrae.

Die US het, indien ek Scholtz reg begryp, verskuif vanaf 'n Afrikaner-volksgeoriënteerde instelling na 'n Afrikaans-(taal)georiënteerde instelling. Die voorheen eksklusiewe volkskriterium vir toelating tot die US moes plek maak vir die kontemporêre inklusiewe taalkriterium. Die reikwydte van die breër Afrikaanssprekende taalgemeenskap is omvangryker as dié van die enger Afrikaner-volksgemeenskap en, in die inklusiewe nuwe Suid-Afrika, geniet taal voorkeur bó volk.

Die Afrikaner-volksgemeenskap word grondwetlik-doelmatig verskraal tot slegs 'n onderdeel van die Afrikaanssprekende taalgemeenskap. Binne dié denkraamwerk gaan dit om eenheid (inklusiwiteit) en nié om verskeidenheid (eksklusiwiteit) nie. Die US het dus verskuif vanaf 'n volksinstelling na 'n taalinstelling. Tans begin dit verskuif vanaf 'n Afrikaanstalige instelling na 'n Engelstalige instelling. In die toekoms kan dit nog verder verskuif vanaf 'n Engelstalige nasionale instelling na 'n Engelstalige internasionale instelling, binne 'n nuwe tydsgees as draer en verspreider van die denkprodukte van 'n futuristiese nuwe wêreldorde binne 'n geglobaliseerde universiteitsbestel.

Volgens Scholtz geniet bruin mense gelyke grondwetlike regte met blankeAfrikaners, én omdat die US Afrikaans is, maak dit hulle mede-eienaars van die US. Hiermee beantwoord Scholtz self die eerste gedeelte van sy vraag.

Van besondere belang is Scholtz se verwysing na die  "polige spanning"  binne die breë Afrikaanssprekende taalgemeenskap tussen wit en bruin sprekers. Hy vergelyk dié verskynsel met die taalstrydende Vlaminge (vergelykbaar met wit Afrikaanssprekendes) en die taallakse Nederlanders (vergelykbaar met bruin Afrikaanssprekendes).

In die geval van Vlaminge en Nederlanders word die verskil in houding jeens 'n gemeenskaplik gedeelte taal toegeskryf aan die besondere historiese verlede van elk. Dit geld eweneens ook vir die wit en bruin segmente van die Afrikaanssprekende taalgemeenskap. Die analoë verband wat Scholtz hier raaksien tussen die Nederlands-Vlaamse taalgemeenskap en die wit-bruin Afrikaanssprekende taalgemeenskap, moet nie geïgnoreer óf onderskat word nie. Die gesindheid van elk van dié taalpartye hou implikasies in vir die toekoms van Afrikaans.