Respekteer reg op eie identiteitsvorming

Christi van der Westhuizen is by heelparty Afrikaners bekend vir haar fel kritiek teen hulle. Haar: "Afrikaner identity in post-apartheid SA remains stuck in whiteness", is tekenend daarvan.

Sy beweer dat Afrikaneridentiteit (Ai) na 1994 radikaal uitgedaag word, met haarself as 'n voorste uitdager. Maar waarom dan net Ai uitdagend uitsonder ? Wat ook van die ander SA identiteite?

Gesien deur haar "lens van ordentlikheid"   -  haar begrip vir die samehang van identiteits dimensies   -   is Ai vir haar egter van 'n minder "wit" aard as die identiteit van Engelssprekendes wat versterk word deur wêreldwye Anglo "witheid".

Sy sê Afrikaner "witheid" verskil paradoksaal van dié van die Engelse identiteit wat van 'n sosiale meerderwaardigheid getuig. Afrikaner teenstand teen laasgenoemde sou lei tot "volkstrots". Histories gesien, is sy korrek.

Dat sommige Afrikaners verengels, is ongelukkig waar. Sy beweer dat sodanige anglisering tot die versterking van Afrikaner "witheid" lei. Regtig? Behou sulke verengelsde Afrikaners steeds hul tipiese Ai ten spyte daarvan dat Afrikaans, 'n dimensie van Ai, deur Engels, 'n dimensie van die Engelse identiteit, vervang word?

Vir Van der Westhuizen behou verengelsde Afrikaners hul Ai en word diesulkes se "witheid" deur Engels versterk. Dus: in plaas daarvan om nie net "witheid" te transendeer nie, maar ook ras en rassisme (wat 'n bevooroordeeldheid), word Afrikaner "witheid" egter deur verengelsing versterk.

Bemoeienis met ander se identiteit om dit te wil beoordeel, en selfs te wil voorskryf, pas ons nie. Eie identiteitsvorming is deel van ons menseregte. Nee, laat ons waak teen beterweterige veroordeling van identiteite wat ons nie aanstaan nie. Respekteer liewer alle mense, ook wit Afrikaners se "volkstrots" as 'n dimensie van hul Ai   -   soortgelyk aan "etniese trots" aanwesig ook by ander groepsidentiteite   -   se grondwetlik demokratiese reg op eie identiteitsvorming.

Dankie vir aansteek van SA vlam van hoop

'n Belangrike vraag is of die uitslag van die Japanse 2019-wêreldbeker rugbytoernooi enige positief inspirerende uitwerking, in oordragtelike sin, op ons nasionale samelewing gaan hê. Wil ons nie graag sien dat dit tot veel méér as net verbeterde rasseverhoudings en  -welwillendheid sal lei nie? Dit beslis ook, ja.

Die 1995- en 2007-weneuforie was van korte duur. Kan dit dalk dié keer anders wees met die beker as simbool van toekomstige hoop; meer as net 'n landswye vertoontoer daarvan?

Hoop wat nie in vervulling gaan nie, vervaag mettertyd en verdwyn in die niet. Na herhaalde mislukkings in die verlede moes ons telkens by monde van afrigters die bekende cliché: "Ons het baie daaruit geleer", verneem. Van dit wat "geleer" is, het ons weinig in rugby- of nasionale konteks sien realiseer.

Van omkeerstrategieë, waarvan uiteindelik niks kom nie, het ons ook al dikwels verneem. En hier kom verras Rassie en sy spelers en bewerk 'n suksesvolle omkeerstrategie in Springbokrugby, in 'n relatief kort tyd, wat vriend en vyand verras.

Ons kan, en móét, ontginnend leer uit dié grootse (inter-)nasionale  prestasie; veral hóé dit behaal en wat dit geverg het, as uitdaging aan alle samelewingsektore om SA "om te draai" van 'n verloor-  (lees: armoede-, werkloosheid-, misdaad-  en korrupsiegeteisterde) na 'n wenland op politieke, ekonomiese en maatskaplike gebied.

Rassie en sy spelers het alles  -  ook seer en beseerde lywe  -  op die spel geplaas om sukses te behaal. Is alle Suid-Afrikaners bereid tot soortgelyke opofferinge in nasionale konteks ? Moenie wag op ander om te begin nie; begin self. 

Dankie aan Rassie en die Springbokspan vir die heraansteek van die SA vlam van hoop.