Tuesday, 23 March 2021
Smuts 'n Britse Ryksbouer, nie nasiebouer nie
Tuesday, 16 March 2021
Leiers van teleurgestelde verwagtinge
By nadere ondersoek mag ooreenkomste gevind word tussen "Slim Jannie" Smuts, oorlogstydse Boeregeneraal, en "Slim Wim" de Villiers, US-rektor.
Intellektueel geniaal het Smuts, na die Anglo-Boereoorlog, sy in ellende gedompelde verslane volksgenote verruil in voorkeur vir die vriendskap van die Engelse oorwinnaar. Sy verslane volksgenote moes hul -erfenis verwerp en deel word van die Britse Empaaier - 'n omstrede leier van teleurgestelde verwagtinge.
In 'n onderhoud van Jan-Jan Joubert met die huidige US-rektor, gepubliseer in "Matieland" (Jaargang 58, 2015), was Joubert op soek na "die wese van die nuwe rektorsiel".
As student het die US-rektor uitmuntend presteer. Hy was "lid van 'n groep genaamd 'Stellenbosch moet oop' (en) ten gunste van studente-aktivisme...'n goeie ding". Hy verwys na homself as " 'n sogenaamde linkse in 'n studenteraad van dertien".
As skrander akademikus het hy blootstelling aan buitelandse Engelstalige universiteite soos Oxford, Harvard en Kentucky geniet; plaaslik ook Ikeys, 'n duidelike beïnvloeding waarvan hy sê: "ek het baie Amerikaner in my", en hy "vind dit vreemd dat 'n universiteit 'n taal moet bevorder", 'n duidelik nie-wetenskaplike uitspraak.
Vanuit die staanspoor (2015) was hy van voorneme om teen 2020 die US tot 50% swart studente, van die totale studentetal, te diversifiseer.
Soos wat Smuts die na-oorlogse Afrikanervolk se verwagtinge teleur gestel het, so word ook die Afrikaanssprekende studente aan die US se verwagtinge ten opsigte van onderrig in hul moedertaal, teleur gestel.