Slegs die realiste sal oorleef

Ná vyf jaar besoek ons weer familie in Limpopo, 'n reis wat ons aan die platteland van vyf provinsies blootstel. Opsigtelik veel het op ons roete verander. Vanweë naamsveranderinge ry ons by Bloemfontein by 'n afrit verby wat ons na ons oornagvriende moes neem. Dié afrit heet nou Walter Sisulu; ons weet dit nie. Nog afritname het verander na Nelson Mandela, Raymond Mhlaba, Bram Fischer en Kenneth Kaunda, prominente kommunistiese en/of sosialistiese leiers.

Dié name, ideologies geassosieer met sosialisme-kommunisme, sou ook veel kon verklaar van ons waarnemings, veral ten opsigte van die kleiner plattelandse dorpies en die toestand waarin hulle tans verkeer. Hophuis-woonbuurtes het oornag soos paddastoele verrys waarvan die meeste van die inwoners waarskynlik werkloos is. Wat is 'n kind   -   komende uit dié massabehuising,  -werkloosheid,  -aanwas en  -onderwys   -   se kanse op 'n gelukkige en suksesvolle toekoms? 

Ons ry deur een van die vele klein plattelandse dorpies. Die tennisbane is met bossies en graspolle oorgroei. Dieselfde geld waarskynlik ook die vroeëre rugbyvelde, atletiekbane, golfbane asook begraafplase. Die vroeëre sportkultuur en  -infrastruktuur lyk tot niet, waarskynlik vanweë blanke ontvolking vanweë regstellende aksie. Wat het geword van professionele inwoners soos mediese dokters, verpleegpersoneel, onderwysers, predikante, polisie, bank-  en poskantoorpersoneel en munisipale amptenare? Die spore van regstellende aksie is hier duidelik te sien; 'n veranderde kulturele leefwyse is die nuwe maatstaf.

Die dorpsdam van my vrou se grootworddorp is dolleeg; 'n waterkrisis dreig. Geen voorafbeplanning is gedoen nie. Geboue lyk erg verwaarloos. Meestal bejaardes, en kwesbare weduwees, woon nog daar. Hoe lank nog voordat voedselproduserende boere die handdoek ingooi, hul plase verruil vir kusdorpe en hul kinders oorsee 'n heenkome gaan soek?

In hierdie duidelik plattelandse verval is daar nie plek vir óf die optimis (die glas is halfvol) óf die pessimis (die glas is halfleeg) nie, maar alleen vir die realis. Slegs die realiste sal oorleef.