In 'n artikel in Die Burger (Oos-Kaap) van 8 Maart 2012, haal die skrywer Business Day aan wat berig dat dr. Mamphela Ramphele gesê het: "...die 'psige' van Suid-Afrikaners is nog nie bevry nie...swart Suid-Afrikaners (het) hulle nog nie bevry van diepgesetelde swart minderwaardigheid en wit mense van ewe gevestigde wit meerderwaardigheid nie." Met hierdie stelling gee Ramphele uitdrukking aan die geïmpliseerde swart beskuldiging dat "wit meerderwaardigheid" die oorsaak is van "swart minderwaardigheid". Laat wittes hulself daarom teen dié Ramphele-stelling verdedig en dié onwaarheid ontmasker deur na die waarheid in ons geskiedenis te gaan soek.
Vanaf hul vroegste ontmoeting het swartes in isiXhosa en isiZulu na wittes as "umlungu" verwys. Oor dié woordbetekenis is daar nie altyd eenstemmigheid nie. Waaroor almal wél saamstem, is dat dié woord na wittes verwys. In isiZulu beteken "lungu" - waarvandaan "umlungu" kom - "om te voorskyn te kom". Nou vanwaar het wittes "te voorskyn" gekom? Die antwoord: met skepe vanuit die see. Sowel Zulu's as Xhosas het wittes vanuit die staanspoor geassosieer met vuil-wit branderskuim, soos uitgespoel op rotse en sandstrand.
Urban Dictionary sê die konnotasie geheg aan "umlungu" is: veragting, minagting, beledigend, aanstootlik, en verskaf hierdie voorbeeld: "I'm speaking Zulu under my breath so this stupid umlungu doesn't realise that I'm insulting him, while pretending to help him." isiZulu.net dictionary forum verduidelik "umlungu" soos volg: "...one who practices witchcraft or magic because of the technology that they (whites) had at the time." (Onthou Dingaan se bevel: "Slaan dood die towenaars!") Wie het dus eerste op wie neergesien as minderwaardig en staan derhalwe skuldig aan 'n houding van meerderwaardigheid waarmee op bedrieglike wyse omgegaan word?
Uit die voorafgaande blyk duidelik dat swartes se assosiasie van wittes met vuil-wit seeskuim, en die konnotasie van veragting en belediging wat die begrip "umlungu" in hom omdra, dui op swart meerderwaardigheid teenoor wit minderwaardigheid reg vanaf die begin, en nié andersom soos wat Ramphele suggereer nie. Die verlede bewys dus die Ramphele-stelling as bedrieglik en onwaar.
Vir swartes om die "swart psige" as minderwaardig teenoor dié van wittes te ervaar, en dan wittes daarvoor te blameer - sonder 'n deeglike vooraf ondersoek na en ontleding van die "swart psige" - is onverantwoordelik en vertel ons reeds iets van hoe die "swart psige" opereer. Waar is Ramphele se navorsingsbewyse dat "swart, wit, bruin, geel,ens." psiges wél met mekaar vergelykbaar is? Weet Ramphele wat presies die samestellende algemene én besondere konstituente van die menslike psige is? Kan Ramphele dit dalk vir ons sê?
Is dit te veel gevra van enige doktoraal-gepromoveerde persoon om vooraf eers deeglik te besin oor sy/haar uitsprake, of impliseer hierdie vraag reeds 'n bepaalde onderskeibaar psigiese ingesteldheid vanuit 'n besondere psige-konteks? Vir Ramphele om sodanige stelling te maak sónder enige feitelike bewyslewering daartoe, is nie net onverantwoordelik nie, maar vertroebel ook intergroepverhoudinge waaroor swartes hul oënskynlik nie bekommer nie. Hulle beskik oor beide sodanige mag én beheer waarvolgens minderheidsgroepe irrelevant blyk te wees. (ngn)
No comments:
Post a Comment