Wednesday 26 June 2019

Meerderhede kom weg met wandade en moord



Toe bevolkingsgroepe, histories gesien, op verskillende ontwikkelingspeile mekaar ontmoet het, blyk dit dat die verder ontwikkeldes   -   ter wille van standaardebehoud   -   hulself teen die minder ontwikkeldes probeer beskerm het. In 1948 het die NP dit probeer doen deur 'n beleid van afsonderlike ontwikkeling, wêreldwyd volgehou apartheid genoem met doelbewuste negatiewe konnotasie.

Ek gesels met 'n afgetrede navorsingsassistent van 'n Australiese universiteitsprofessor. Sy vra my uit na toestande in SA. Sy deel haar persoonlike onrus waarmee sy die Aboriginees (A) se jongste gedrag in nasionale konteks waarneem. Hulle weier, byvoorbeeld, om die volkslied te sing, en vra my waarop dit sou dui. Dalk het die wyse waarop die A in die verlede deur die Australiese wittes behandel is iets daarmee te doen?

Daarop vertel sy van die groot onreg van die Australiërs teen die A gedurende die 19de en 20ste eeue toe eersgenoemdes laasgenoemdes se kinders by hulle weggeneem het en in of staatsweeshuise of in Katolieke sendinginrigtings geplaas het. A meisies moes dan met wit mans trou, en deur voortgesette ondertrouery moes die A-minderheid verdwyn binne die wit meerderheid. Rassisme in 'n erge graad. Was dit geslaag? Nee.

Ek vra haar of sy bewus is van die 45 A   -   in die 19de eeu deur Australiese polisie doodgeskiet, die koppe afgesny en gekook om hul skedels te kry   -   waarvan tien uitgesoek en na London gestuur is in 'n poging ter stawing van Charles Darwin se evolusieteorie. 'n Sendeling was 'n ooggetuie. Nee, sy weet dit nie. 

Dubbele wêreld-  en persstandaarde? Ongetwyfeld. Die wit Australiese meerderheid het egter heelwat vriende binne die sekulêr humanistiese en liberale Anglo-Amerikaanse omgewing. Daarteenoor het SA se minderheid wit protestantse christene weinig, indien enige.

Meerderhede kom dikwels weg met hul wandade teen en moord op minderhede. Daarvan is die nuwe SA een van die jongste voorbeelde.



Hier word SA-jongmense se talente waardeer



'n Eerste besoek aan ons diasporakinders  -  in die noordelike streek van die New Zealandse (NZ) suideiland -  het alle verwagtinge oortref. Ons is aangenaam verras deur die panoramiese uitsigte op heuwel-, berg-, vallei-  en seelandskappe.

Plantegroei is getooi in die allermooiste herfsskakerings van bruin, oranje, geel en rooi. Van Wyk Louw se: "Die jaar word ryp in goue akkerblare", geld universeel. Wat 'n geestesverkwikkende blootstelling in teenstelling met ons onseker sombere daaglikse SA-bestaan.

In die land van die lang wit wolk, silwervaring en skugter kiwi, word ook die legende van Pelorus Jack (PJ)  -  'n groot wit dolfyn  -  vertel. As Maorilegende sluit ook die westerse kultuur daarby aan.

Die see speel 'n kernrol in die mitologiese Maorikultuur. Daaruit het alle lewe, ook die mens en eilande (wat voorheen visse was), voortgekom. Seediere, soos PJ, het hul voorvaders vanaf Polenesië hierheen begelei.

Deur fotografering en dokumentering is die bestaan van PJ wel bevestig. Gedurende 1888 tot 1912 het PJ skepe vanaf Wellington (noordeiland) na Nelson (suideiland) vergesel en gevare op die seeroete "uitgewys". 

Waar die skilderagtige Frenchbergpas eindig by een van die talle see-inhamme is daar 'n gegote afbeelding van PJ vergesel van 'n kort beskrywing van dié legendariese dolfyn.

Legendes het my nog altyd gefassineer, waarvan sommige egter soms met 'n knippie sout geneem moet word. 

Groete vanuit natuurskone NZ waar SA-jongmense se kennis en vaardighede erken en konstruktief benut word; 'n jammerlike bateverlies vir ons eie eens welvarende nasionale ekonomie  -  self ook eersdaags 'n legende?